تصفیه فاضلاب اجتماعات کوچک

در این بخش تصفیه فاضلاب توسط سپتیک تانک، ایمهاف تانک و سیستم های تصفیه کوچک را مورد مطالعه قرار می دهیم، لازم به ذکر است که شرکت مهندسین پالود صنعت نیکان در طراحی و ساخت  هر سه مورد سابقه ای طولانی دارد و پروژه های متعددی را در سرتاسر کشورمان انجام داده است.

سپتیک تانک

سپتیک تانک حوض مستطیلی شکلی است که فاضلاب با سرعت کمی به طور مداوم در آن جریان می یابد و برای تصفیه فاضلاب اجتماعات کوچک یا واحدهای مسکونی منفرد به کار برده می شود، زمان توقف فاضلاب در آن بسته به بزرگی و کوچکی سپتیک تانک می تواند 12 ساعت، یک روز و حداکثر 3 روز باشد.

در مدت توقف فاضلاب در سپتیک تانک مواد معلق آن ته نشین شده و در مدتی نسبتا طولانی عملیات هضم بی هوازی در آن اتفاق خواهد افتاد و با این عمل از میزان حجم لجن که باید هر چند یک بار از تانک تخلیه گردد کاسته خواهد شد. لازم به ذکر است که همیشه مقداری از لجن هایی را که باید از سپتیک تانک تخلیه گردد به عنوان هسته ی تولید لجن های جدید در داخل آن باقی می گذارند.

تخلیه لجن حداقل یک بار در سال و حداکثر 5 سال یک بار انجام خواهد گردید. چون تصفیه ی کاملی بر روی فاضلاب در این موارد به عمل نمی آید، لذا فاضلاب خروجی آن از نقطه نظر بهداشتی می تواند خطرناک باشد و قبل از تخلیه در هر محیطی نیاز به تصفیه ی تکمیلی خواهد داشت. در حال حاضر حداکثر جمعیتی که می توان فاضلاب حاصل از فعالیت آن را با سپتیک تانک تصفیه نمود 300 نفر توصیه شده است.

از تخلیه فاضلاب یا پساب های محتوی مواد شیمیایی که ممکن است در اعمال تصفیه فاضلاب ایجاد اختلال نماید در سپتیک تانک باید خودداری نمود. آب باران نیز نباید در این تانک تصفیه وارد شود.

سپتیک تانک معمولا به صورت دو قسمت جدا از هم ساخته شده و حجم قسمت اول تقریبا دو برابر قسمت دوم می باشد. عمق فاضلاب در سپتیک تانک 1 تا 2 متر و متوسط 1/5 متر خواهد بود و طول به عرض در سپتیک تانک 3-2 به 1 توصیه شده است. در صورتی که حجم سپتیک تانک بیشتر از فاضلاب 60 نفر باشد از دو واحد سپتیک تانک که به طور موازی کار می نمایند استفاده خواهد شد.

ارتباط بین دو واحد سپتیک تانک ممکن است به وسیله ی سوراخی که در دیواره جدا کننده تعبیه شده یا شکافی که در آن می سازند انجام گیرد.

هر سپتیک تانک به مجازی ورودی فاضلاب خام و خروج فاضلاب تصفیه شده مجهز است، قطر لوله ورودی فاضلاب به سپتیک تانک نباید از 100 میلیمتر و یا 150 میلیمتر کوچکتر باشد.

مطالب مهمی که در استفاده از سپتیک تانک برای تصفیه فاضلاب باید مورد توجه باشد به شرح زیر هستند:

1. چون اعمال تصفیه در سپتیک تانک بی هوازی هستند و در اثر تجزیه بی هوازی همیشه مقادیر گاز کربونیک و سایر گازهای نسبتا بد بو متصاعد می شود برای خروج این گازها باید سپتیک تانک مجهز به لوله تهویه با قطر 100 میلیمتر باشد.
2. به منظور تمیز کردن احتمالی سپتیک تانک تعبیه آدم رو در آن ضروری است.
3. هیچ ماده ضدعفونی کننده ای نباید به داخل سپتیک تانک بشود.
4. همان طور که قبلا بیان شد در موقع تخلیه لجن سپتیک تانک کلیه لجن های قدیمی را نباید از آن خارج ساخت.

محاسبات فنی سپتیک تانک

ممکن است کف سپتیک تانک مخصوصا قسمت اول آن شیبی حدود 1 به 4 داشته باشد، ممکن است این شیب در تمام کف سپتیک به میزان بسیار جزئی اعمال گردد. حجم سپتیک تانک را می توان از رابطه ی زیر محاسبه نمود.

(t= (1/3 – 0/3 log PQ

در این فرمول t  زمان توقف فاضلاب در سپتیک تانک، P تعداد جمعیتی که برای تصفیه ی فاضلاب ناشی از فعالیت آن ها سپتیک ساخته شده و Q فاضلاب سرانه تولیدی به گالن در روز است. اگر حجم سپتیک بین 60-6 متر مکعب باشد حداقل حجم آن از فرمول زیر قابل محاسبه است.

V = 4500 + 0/75 Q

در این فرمول Q فاضلاب کل بر حسب لیتر در روز است و V حجم سپتیک را بر حسب لیتر تعیین خواهد نمود.

دفع فاضلاب تصفیه شده سپتیک تانک

مهمترین فرم دفع فاضلاب تصفیه شده به وسیله ی سپتیک تانک یکی از سه روش زیر است:

1. در زمین های با نفوذپذیری زیاد با ایجاد تراشه ای به عمق 45 سانتی متر فاضلاب تصفیه شده را در آن وارد می سازند، این نحوه دفع فاضلاب را پخش به زیر سطح می گویند.
2. اگر قابلیت نفوذ در زمین کم باشد با حفره چاه فاضلاب را به مرور زمان در زمین دفع می نمایند.
3. اگر قابلیت نفوذ زمین خیلی کم باشد ولی در نزدیکی سپتیک تانک رودخانه یا جریان آبی موجود باشد از صافی های شنی برای دفع فاضلاب تصفیه شده سپتیک تانک استفاده می کنند.

بنا به تعریف نفوذپذیری مدت زمانی است که طی آن سطح آب در داخل چاله ای به ابعاد 30 سانتی متر و عمق 45 سانتی متر، 2.5 سانتی متر پایین می رود.

ایمهاف تانک

ایمهاف تانک نیز از دو قسمت مجزای زیر تشکیل یافته است.

1. قسمت بالایی با جدار شیب دار که عملا ته نشینی مواد معلق فاضلاب در آن انجام می شود و لجن های حاصل بعد از عبور از مجزای موجود در انتهای حوض به قسمت تحتانی راه می یابند.
2. قسمت تحتانی که بیشتر عملیات هضم لجن به طریقه ی بی هوازی نیز به وسیله ی تهویه هایی که در کناره های ایمهاف نزدیک دیواره های جانبی آن تعبیه شده به خارج راه پیدا می کنند.

تصفیه خانه های فشرده

چون تصفیه خانه هایی نظیر سپتیک تانک و ایمهاف تانک نمی توانند بیش از 25% آلودگی فاضلاب بر حسب BOD حذف نمایند، به علاوه تخلیه این تانکرها هر 12-6 ماه یک بار مشکلاتی از نظر آلودگی محیط در بر دارد و دفع فاضلابی با کاهش 25% آلودگی در اغلب کشورهای خارج از استانداردهای محیط زیست می باشد، متخصصین بر آن شدند برای تصفیه فاضلاب اجتماعات کوچک روش های تصفیه ای که قادر به حذف 90% یا بیشتر آلودگی های فاضلاب باشد ابداع نمایند.

مبنای طراحی و بهره برداری از این واحدهای کوچک تصفیه ی فاضلاب روش بیولوژیکی با لجن فعال به طریق هوادهی گسترده است. زیرا تنها در این روش تصفیه است که تولید لجن اضافی اولا به حدتقل ممکن رسیده، ثانیا، به علت اکسیده شدن کامل تشکیل دهنده های لجن دفع آن مشکلات چندانی نخواهد داشت.

هر واحد تصفیه ی بیولوژیکی از واحدهای زیر تشکیل یافته است:

• آشغال گیر
• پمپاژ فاضلاب
• حوض هوادهی
• حوض ته نشینی
• برگشت لجن فعال
• حوض کلرزنی
• دفع لجن اضافی

تصفیه فاضلاب اجتماعات کوچک و فشرده نیز از این واحدها مستثنی نیست. در اکثر تصفیه خانه های فشرده به منظور صرفه جویی در زمین حوض های ته نشینی و هوادهی در یک واحد قرار گرفته اند. امروزه از این واحدهای فشرده تصفیه ی فاضلاب، دستگاه هایی که مناسب برای فاضلاب 10 تا 5000 نفر باشد به بازار عرضه شده است.

بدنه ی این واحدها می تواند فایبرگلاس، فلزی، بتنی و یا از هر ماده ی دیگری ساخته شده باشد. این واحدهای فشرده ی تصفیه اغلب بدون بو و ایجاد سر وصدا کار کرده و راندمان تصفیه ی آن ها با بهترین روش های تصفیه ی فاضلاب از نظر کاهش BOD مطابقت دارد.