تکنولوژی اسمز معکوس به این صورت است که ، آب ورودی ( تصفیه نشده ) توسط پمپ با فشار به داخل محفظه ای که دارای غشای نیمه تراوا می باشد، رانده می شود و چون ناخالصی ها تقریبا قادر به عبور از غشا نیستند، از این رو در یک طرف غشا آب تقریبا خالص ( آب شیرین ) و در طرف دیگر آن آب تغلیظ شده از ناخالصی ها ( آب شور ) وجود خواهد داشت.

هر دستگاه اسمز معکوس به صورت ساده شامل قسمت های زیر است:

1. پمپ : که بتواند فشار لازم آب ورودی به سیستم را تامین کند. ( برای آب های شور 12-25 اتمسفر و برای آب دریا 54-80 اتمسفر )
2. غشای نیمه تراوا : که مولکول های آب و گازها می توانند از آن عبور کنند.
3. شیر کنترل : در مسیر محلول تغلیظ شده ( آب شور ) برای کنترل درجه تغلیظ

البته قبل از ورود آب به داخل محفظه غشا، آب در معرض فرآیندهای مختلفی قرار می گیرد تا تصفیه مقدماتی شود مانند فیلتراسیون و …

به دو نکته در مورد پمپ در تکنولوژی اسمز معکوس توجه کنید:

• از پمپ سانتریفوژی استفاده کنید تا نوسانات سرعت آب خروجی باعث صدمه دیدن غشا نگردد.
• در ورودی پمپ، آب باید دارای فشار کافی باشد تا مشکل کاویتاسیون نداشته باشید.

به طور کلی برای کارکرد مناسب پمپ های با فشار بالا، وجود جریان مایع کافی با یک حداقل فشار در ورودی آنها ضرورت دارد. کارکرد خالی پمپ حتی برای چند لحظه باعث صدمه دیدن پروانه پمپ و خوردگی می شود.

اسمز معکوس بطور پیوسته کار می کند و می تواند املاح آب خام را تا 99% کاهش دهد. با اسمز معکوس، باکتری ها، ویروس ها و دیگر میکروارگانیسم ها یا ذرات بزرگتر از میکرون تقریبا 100% حذف می شوند اما بعلت عدم آب بندی کامل سیستم اسمزمعکوس مقدار کمی از این ناخالصی ها ممکن است از غشا عبور کرده و در آب تصفیه شده دیده شوند.

گازها می توانند 100% از غشا عبور کنند.

این فرآیند برای تهیه آب آشامیدنی از آب هایی که حاوی املاح معدنی زیاد و ناخالصی های آلی می باشد، بسیار مناسب است و حتی قادر از آب دریا با 30000PPM ناخالصی و نیز آب های شور، آب آشامیدنی تهیه کند. برای تصفیه آب های معمولی با TDS حدود 5000ppm یا بیشتر، اسمز معکوس یه روش کاملا اطمینان بخش است.

از اسمز معکوس می توان در داروسازی و پزشکی برای تهیه آب خالص و عاری از میکروارگانیسم ها به جای روش تقطیر استفاده کرد. امروزه روش اسمزمعکوس، اقتصادی ترین فرآیند برای تهیه آب آشامیدنی از آب های شور می باشد.