نقش ازن در گندزدایی آب و فاضلاب
نقش ازن در گندزدایی آب و فاضلاب قابل چشمپوشی نیست و در جهان امروز به شدت در حال رواج هست که میزان مصرف مواد شیمیایی را کاهش داده است.
گاز ازن تقریبا در 200 سال پیش کشف و تولید گردید ولی از مصارف عمده آن تا سال 1867 اطلاعی نداشتند. در 1781 اولین بار MARUM متوجه بوی زننده گاز ازن شد و بعدها همین شخص متوجه گردید که ازن یک اکسیژن 3 اتمی است.
قبل از 1970 فقط دو طرح ضدعفونی کردن آب در آمریکا با استفاده از ازن وجود داشت، در حالیکه امروزه تعداد طرح بیشتری برای گندزدایی آب از ازن استفاده می شود.
ازن در حال حاضر بعد از کلر مهمترین ضدعفونی کننده آب است و تقریبا 1400 تصفیه خانه آب در دنیا از ازن بعنوان ضدعفونی کننده استفاده می کنند. ازن گاز ناپایداری از اکسیژن است که در خود 3 ملکول اکسیژن دارد.
خاصیت ضدعفونی کنندگی ازن مربوط به اکسیژن نوزادی است که در تماس آن با آب آزاد می گردد و به احتمال زیاد مهمترین اکسیدکننده موجود در دنیا می باشد. ازن با عبور هوای خشک و بدون رطوبت از میان دو الکترود که به ولتاژ زیاد وصل شده تولید می شود.
ازن در محل مصرف تولید و واحدهایی از آن قادر به تولید 6/6 تا 120 گرم ازن در ساعت است، می توانند ازن مورد نیاز ضدعفونی کردن آب را تهیه و تزریق نمایند.
اگرچه ازن بعنوان اکسیدان در اولین مصارف در آب خام تزریق شده ولی در حال حاضر هم در پیش تصفیه و هم در آب تصفیه شده از ازن بعنوان ضدعفونی کننده استفاده می نمایند. ازن برخلاف کلر که همواره مقداری از آن در آب ضدعفونی شده بصورت کلر باقیمانده قابل اندازه گیری است، در آب ضدعفونی شده باقیمانده از آن نخواهد بود.
مزایای ازن
مهمترین مزایای استفاده از ازن بقرار زیر است:
- قدرت اکسیدکنندگی بالا و زمان تماس بسیار ناچیز بطوری که میکروارگانیسم ها و حتی ویروس ها در عرض چند ثانیه در تماس با ازن از بین خواهند رفت.
- در حین تولید بو و طعم خاصی بوجود نمی آورد.
- در آب بعد از ضدعفونی کردن اکسیژن تولید می نماید.
- در ضدعفونی کردن به هیچ ماده شیمیایی خاصی نیاز ندارد.
- بسرعت با تمام انواع مواد آلی وارد عمل شده و با اکسیداسیون آنها را حذف می نماید.
- چون ازن باقیمانده در آب از بین می رود، باقیمانده از آن در آب نمی ماند.
- رنگ و بو و طعم آب را نیز زایل می نماید.
معایب ازن
در مقابل معایب مهم کاربرد ازن بقرار زیر است:
- سمی بودن
- هزینه تولید زیاد آن در مقایسه با کلر
- پیچیدگی خاص تاسیسات تولید ازن
- احتمال تولید الدئیدهای نامطلوب از بعضی مواد آلی اکسید شده
- هیچ باقیمانده ازن در آب توزیعی موجود نخواهد بود از این رو ممکن است نیاز به کلرزنی نهایی آب تصفیه شده باشد.
- چون کمتر از کلر در آب حل می شود، لذا بعد از تزریق به بهم زنی زیادی نیاز دارد عمده ترین روی آوری به کاربرد ازن برای ضدعفونی کردن عدم تشکیل هالومتان ها می باشد که در اثر ترکیب مواد آلی بوجود می آید اگر چه کیفیت آب خام می تواند گویای تشکیل بعضی ترکیبات قابل اعتراض در اثر ازن زنی باشد.
