کیفیت فاضلاب های صنعتی
کیفیت فاضلاب های صنعتی وابسته به نوع صنعت، فرآیند تولید، وضعیت دسترسی به آب و فرآیند تصفیه فاضلاب، نحوه مدیریت واحد صنعتی، مساحت فضای سبز محوطه، وضعیت تاسیسات بهداشتی- رفاهی، وجود سامانه های بازچرخانی و میزان استفاده می باشد. مشخصات کیفی فاضلاب های صنعتی به تفکیک گروه های مختلف در زیر ارائه شده است.
صنایع مواد غذایی، آشامیدنی و دخانیات
فاضلاب این گروه حاوی مواد آلی می باشد که بخش عمده آن به سادگی قابل تجزیه می باشد. فاضلاب صنایع قند و نیشکر دارای کدورت، اسیدیته، دما، BOD ، ذرات معلق و مواد محلول بالا می باشد.
فاضلاب کارخانجات گوشتی و کشتارگاه ها تقریبا از کیفیت مشابهی برخوردارند ولی آلودگی میکروبی فاضلاب کشتارگاه ها بیشتر می باشد.
فرآیند تولید روغن از دانه های روغنی نیز عمدتا از طریق جریان تصفیه روغن مقادیر زیادی فاضلاب حاوی اسیدهای آزاد، مواد بودار، مواد رنگی و سایر ناخالصی های روغنی، مواد صابونی، مواد کاتالیزوری و بسیاری از مواد آلی و معدنی دیگر تولید می کنند.
صنایع نساجی، پوشاک و چرم
فاضلاب این گروه دارای رنگ، قلیاییت،BOD ،دما، مواد معلق، کل مواد جامد زیاد، سختی، نمک، سولفید، کروم، PH متغییر و آهک رسوب یافته می باشد.
صنایع سلولزی و چوب و کاغذ
فاضلاب حاصل حاوی مواد آلی، رنگ شیمیایی، ذرات معلق، مواد سولفیتی، کلر و مواد بی رنگ کننده، کف و مواد چسبنده و رشته های الیاف و دانه های رنگی می باشد.
صنایع شیمیایی و دارویی، نفت و زغال سنگ
تنوع مواد آلاینده در پساب این قبیل واحدها بسیار زیاد بوده و نوع، ویژگی ها و شدت اثر آلاینده ها بسته به نوع کارخانه و فرآیند تولید متفاوت می باشد. سه دسته فعالیت صنعتی در این گروه قابل تقسیم بندی است:
- تولید مواد شیمیایی و محصولات دارویی
- تولید مواد پلاستیکی و الیاف مصنوعی
- پالایشگاه های نفت
فاضلاب واحدهای مختلف صنایع پتروشیمی دارای اسیدیته، COD، ذرات معلق، مواد محلول، نیتروژن، یون کلر و فلزاتی مانند مس، ترکیباتی مانند نفت، روغن، هیدروکربن های مختلف و نیز ترکیبات سیانید می باشد.
صنایع محصولات کانی غیر فلزی
در این گروه، صنعت شیشه و محصولات شیشه ای، تولید سیمان و آهک و گچ و محصولات ساختمانی نیز قرار می گیرند. پساب کارخانه شیشه به دلیل شست و شوی مواد اولیه دارای مواد معلق بوده و نیز روغن حل شده به دلیل تولید امولسیون پایدار از آلاینده های عمده این صنعت محسوب می شود. یکی دیگر از صنایعی که در این گروه قرار دارد، صنعت تولید سیمان می باشد که آلاینده اصلی آن آلودگی هوا و همچنین ذرات آزبست می باشد.
صنایع تولید فلزات اساسی
این گروه از صنایع قابل تقسیم به دو دسته ( گروه با عمل گالوانیزه و گروه با عمل آبکاری ) می باشد. فاضلاب این گروه دارای مقادیر قابل توجهی از فلزات سنگین از قبیل کروم، مس، آهن، سرب، نیکل و ترکیباتی مانند کلریدها، نیتریت ها، سولفات ها، سیانیدها، بازها و اسیدهای کانی بوده و علاوه بر آن، دارای ترکیباتی از روغن گریس و نفت نیز می باشد. پساب گروه آبکاری به دلیل دارا بودن مقادیر زیادتری از مواد سمی و فلزات سنگین از سمیت زیادتری نسبت به گروه دیگر برخوردار می باشد.
نکته مهم در پساب کارخانجات آبکاری و گالوانیزاسیون این است که کمیت ناچیز تولید پساب این واحدها نمی تواند دال بر کم اثر بودن یا پایین بودن اهمیت آلوده سازی آنها باشد، زیرا در فرآیندهای فوق مقادیر قابل توجهی فلزات سنگین و یون های سمی وجود دارد که در غلظت کم از سمیت بالایی برخوردارند. از طرف دیگر، تصفیه فاضلاب کارخانجات مذکور با استفاده از روش های معمول و رایج بسیار دشوار بوده و استفاده مجدد از آنها را پیچیده می کند.
مقایسه کیفیت فاضلاب های صنعتی
بررسی روش های اصلی مورد استفاده برای تصفیه فاضلاب های صنعتی
فاضلاب های صنعتی بسته به نوع صنعت، برای اینکه با فرآیندهای زیستی مورد تصفیه قرار گیرند نیازمند طی مراحل پیش تصفیه می باشد، که طی آن ترکیبات شیمیایی و خطرناک برای فرآیندهای زیستی تا حد مورد نظر کاهش می یابد. صنایع غذایی با توجه به غلظت بالای مواد آلی از شباهت بیش تری به فاضلاب های انسانی برخوردار بوده و با روش های زیستی تصفیه پذیرند. همانطور که در جدول زیر مشاهده می کنید روش های تصفیه فاضلاب های صنعتی با توجه به نوع صنعت و ویژگی های مهم فاضلاب متنوع بوده و با یکدیگر متفاوت می باشد.
ویژگی های مهم فاضلاب صنعتی و روش های اصلی تصفیه
| نوع صنعت | ویژگی های مهم فاضلاب | روش اصلی تصفیه | کارایی روش های تصفیه |
|---|---|---|---|
| صنایع نساجی، پوشاک و چرم | قلیاییت زیاد، BOD،درجه حرارت بالا، مواد معلق، کل مواد جامد زیاد، سختی، نمک،سولفید،کروم،PH،آهک | خنثی کردن، ترسیب شیمیایی،تصفیه زیستی هوادهی،انعقاد الکتریکی،متعادل سازی،رسوب دهی | متوسط |
| صنایع غذایی، آشامیدنی و دخانیات | مواد معلق زیاد،مواد کلوییدی،مواد آلی محلول،پروتئین،چربی،لاکتوز،نیتروژن،خون،BOD بالا،PHمتغیر،رنگ و بو،روغن،دترجنت،فرمالدیید،عوامل میکروبی | آشغالگیری،متعادلسازی،خنثی سازی،ته نشینی و یا شناورسازی،هوادهی،تصفیه شیمیایی،انعقاد،لجن فعال،استخراکسیداسیون زیستی،صافی چکنده،برکه تثبیت،کمپوست کردن، تغلیظ بوسیله سانتریفیوژ،تبخیر،خشک کردن | عالی |
| صنایع چوب و محصولات چوبی، صنایع کاغذ، مقوا و چاپ | BOD،CODبالا،مواد جامد،فنل،سمیت،مواد آلی،PH | تبخیر،سوزاندن،انعقاد شیمیایی، انعقاد الکتریکی،استخر اکسیداسیون و سایر روش های تصفیه زیستی هوازی،استخر ته نشینی،برکه تثبیت و تصفیه زیستی،هوادهی،بازیافت | خوب |
| صنایع شیمیایی | نمک های محلول،کلرایدو BOD،PHمتغییر،اسیدهای معدنی،کروم،اسیدهای آلی چرب،TDS،فلزات،رزین ها،حلالها،رنگ و بو،الکل،صابون،مواد آلی، حلقه های بنزنی،سموم، فسفر،سیلیس،فلوراید،لجن،فرمالدیید،اسیدنیتریک و سولفوریک،سود،سولفات آهن،عناصر رادیواکتیو،آلومینیوم،نیترات،آمونیوم،جیوه،پلی کلروبی فنیل،دی اکسیدگوگرد،مواد معلق قلیایی غیرقابل ته نشینی و قابل ته نشینی | کنترل در محل تولید و جلوگیری از تراوش یا ریزش،ذخیره سازی،رقیق سازی،متعادل سازی،خنثی سازی،ته نشینی،هوادهی،شناورسازی،انعقاد شیمیایی،ترسیب شیمیایی،اکسیداسیون زیستی،برکه تثبیت و سایر روش های تصفیه زیستی،زلال سازی مکانیکی،صافی چکنده،کلریناسیون،هضم بی هوازی،سوزاندن لجن های قلیایی و یا خنثی کردن با اسید،جذب سطحی با کربن فعال،بازیافت و استفاده مجدد | متوسط |
| صنایع کانی غیر فلزی | نمک های معدنی،ذرات آزبست معلق | ته نشینی،رسوب دهی،خنثی سازی،جداسازی ذرات،ترسیب با کلراید کلسیم،دفع در زمین | خوب |
| صنایع تولید فلزات اساسی | PHپایین و یا متغیر،سیانوژن،اسیدها،فنل،سنگ معدن،قلیاییت،روغن،فلزات،سموم،ماسه و ذغال سنگ،ذرات فلزی،سورفاکتانت | آشغالگیری،جداسازی روغن،خنثی سازی،انعقاد شیمیایی،انعقاد الکتریکی،کلریناسیون،احیا و رسوب دهی،کروم و سایر فلزات، ذخیره سازی در برکه ها، جذب نهایی با کربن،بازیافت و استفاده مجدد | متوسط |
| صنایع برق و الکترونیک | PHمتغیر،حلالها،اسیدها،ترکیبات شیمیایی آلی و معدنی،چربی و روغن،قلیاییت،فلزات مختلف،ذرات فلزی،سورفاکتانت ها | آشغالگیری،کنترل و جداسازی در محل تولید، خنثی سازی،انعقاد شیمیایی،انعقاد الکتریکی،احیا و رسوب دهی فلزات،ذخیره سازی در برکه ها،جذب نهایی با کربن | متوسط |
| صنایع کشاورزی | مواد آلی محلول،بقایای سموم،پروتئین،عناصرمغذی،چربی،لاکتوز،نیتروژن،BOD بالا،مواد معلق زیاد،مواد کلوییدی،رنگ و بو،روغن،دترجنت،فرمالدیید،عوامل میکروبی | کنترل و جداسازی در محل،متعادل سازی،خنثی سازی،ته نشینی و یا شناورسازی،هوادهی،تصفیه شیمیایی،انعقاد الکتریکی، روش های تصفیه زیستی،کمپوست کردن،استفاده مجدد در کشاورزی | خوب |
