کیفیت آب های زیرزمینی
آب زیرزمینی منشا اصلی آبرسانی شهری و روستایی است و بدین دلیل، حفظ کیفیت آب های زیرزمینی و کنترل آلودگی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
آبخوان به قسمتی از ساختار زمین گفته می شود که حاوی توده سنگ تراوا و اشباع شده از آب باشد. آبخوان ها دو گونه اند:
- آبخوان آزاد که فشاری بر سطح ایستابی، موسوم به سطح آب زیرزمینی، آن وارد نمی شود.
- آبخوان تحت فشار که فشار آب زیرزمینی در آن از فشار جو بیشتر است.
منابع آلودگی آب های زیرزمینی
هر دو منبع نقطه ای و غیرنقطه ای آلودگی قادر به آلوده کردن خاک و آب زیرزمینی اند که پراهمیت ترین آنها را مخازن گنداب، چاه های تزریق پسماند در زمین، مخازن زیرزمینی ذخیره مواد نفتی و شیمیایی، زمین های کشاورزی، خاک چال ها و زمین های با کاربری زمینی لجن و فاضلاب تشکیل می دهند. عمده آلاینده هایی که از طریق منابع آلودگی وارد خاک و آب زیرزمینی می شوند را مواد نفتی، ترکیبات آلی فرار، نیترات، آفت کش ها و فلزات تشکیل می دهند.
مخازن گنداب
پساب مخازن گنداب نوعا حاوی 40 تا 80 میلی گرم بر لیتر نیتروژن، 10 تا 30 میلی گرم بر لیتر فسفر و 200 تا 400 میلی گرم بر لیتر BOD و نیز مقادیر قابل توجهی از باکتری ها، ویروس ها، مواد آلی سنتری و فلزات سمی است. چنانچه سامانه مخزن گنداب به خوبی طراحی و بهره برداری شود، مواد آلی، BOD ، فسفر و میکروب های بیماری زا به طور موثر کاهش می یابند.
تصفیه زمینی پساب
برای تصفیه تکمیلی پساب های حاصل از تصفیه اولیه یا تصفیه ثانویه فاضلاب، گاهی از سامانه های تصفیه زمینی استفاده می شود. سامانه های تصفیه زمینی پساب عبارتند از :
- سامانه آهنگ کند
- سامانه جریان روزمینی
- سامانه درون نشتی سریع
در سامانه آهنگ کند، پساب به مصرف آبیاری گیاهان می رسد. عیب اصلی این سامانه این است که زمین زیادی نیاز دارد بطوریکه نوعا 30 هکتار زمین به ازای هر 1000 مترمکعب بر روز پساب مورد نیاز است.
در سامانه جریان روزمینی، پساب روی زمین شیب داری که دارای پوشش گیاهی است، جاری و سپس سرریز آن در انتهای شیب زمین جمع آوری می شود.
در سامانه درون نشتی سریع، بر مبنای جذب سطحی توسط خاک و سپس درون نشت در خاک و پرانشت در زمین است.
لجن تصفیه خانه های فاضلاب را معمولا در مزارع، بعنوان کود و اصلاح کننده خاک، به مصرف می رسانند. باید توجه کرد که غلظت فلزات سمی در لجن، خیلی بیشتر از آن در فاضلاب خام است. و پتانسیل آلودگی آب های زیرزمینی به فلزات سمی موجود در لجن وجود دارد.
