کاربرد ازن در میوه و سبزیجات
برخی مزایای کاربرد ازن در میوه و سبزیجات:
-
ضدعفونی سبزیجات و میوه ها
یکی از موارد کاربرد ازن در میوه و سبزیجات از بین بردن آلودگی های موجود بر روی میوه و سبزیجات موجب ضدعفونی کامل محصولات می شود و باعث حذف کامل دیگر مواد شیمیایی پرخطر جهت این امر می گردد.
-
افزایش طول عمر سبزیجات و میوه ها
یکی از موارد کاربرد ازن در میوه و سبزیجات که در حال رسیدن هستند گاز اتیلن از خود متصاعد می کنند و این گاز دوباره توسط خودشان استنشاق شده و سوخت و ساز آنها را افزایش می دهد که این امر سبب پیر شدن محصول می شود. ازن با واکنشی که با این گاز انجام می دهد باعث از بین رفتن اتیلن و در نهایت از بین رفتن اثر آن شده و موجب افزایش ماندگاری میوه و سبزیجات و افزایش زمان طراوت و شادابی آن می گردد.
-
کاهش باکتری ها، هاگ ها و قارچ های منتشر شونده از طریق هوا
ازن به صورت گاز در هوا با این میکروارگانیسم ها واکنش داده، آنها را اکسید کرده و از بین می برد. اگر هوای محیط تولید، سالم و عاری از آلودگی باشد، محصولات تولیدی نیز با مشکلات آلودگی مواجه نخواهد شد.
-
کاهش باکتری ها، هاگ ها و قارچ های منتشر شونده از طریق آب
ازن تزریق شده در آب با این میکروارگانیسم ها واکنش داده، آنها را اکسید کرده و از بین می برد.
-
کاهش میزان ضایعات و فساد میوه و سبزیجات
به طور کلی باید گفت سبزیجات در نتیجه ی عوامل فیزیکی، واکنش های آنزیمی، واکنش های میکروبی و یا ترکیبی از این عوامل است. فساد میکروبی می تواند ناشی از میکروب های گیاه و میکروب های ساپروفیت ( گندزدا ) باشد که برخی از فساد سبزیجات را به صورت توده های پشمی سفید رنگ نشان می دهد، مشاهده می کنیم. علاوه بر این موارد فساد قارچی سبزیجات است که باعث آبکی و نرم شدن سبزیجات می شود. ازن محلول در آب با از بین بردن این میکروب ها میزان ضایعات و فساد میوه و سبزیجات را کاهش می دهد.
- از بین بردن کپک های قارچی و تخم انگل ها
- کاهش محیط رشد میکروارگانیسم ها
- عدم تغییر طعم و مزه، رنگ و بوی محصولات
ازن به دلیل نیمه عمر کوتاهی که دارد ( با توجه به دمای محیط از 12 تا 20 دقیقه ) تبدیل به اکسیژن می شود و برخلاف کلر هیچ بو، طعم یا مزه ای بر روی محصولات بجای نمی گذارد.
-
از بین بردن آلودگی های شیمیایی ناشی از سموم دفع آفات نباتی و آفت کش ها
ازن آلودگی های شیمیایی موجود در سطح میوه و سبزیجات را که از مزارع پرورش باقیمانده اند، کاملا از بین می برد.
-
عدم جایگذاری مواد شیمیایی مضر
ازن بعد از واکنش هیچ ماده مضر شیمیایی به جای نمیگذارد و مانند کلر محصولات جانبی خطرناک تولید نمی کند.
آلودگی سبزیجات و میوه ها
آشنایی با انواع آلودگی سبزیجات و میوه ها
در بیشتر محصولات خام سالم، تعداد بیشماری میکروارگانیسم از 1000 تا میلیون ها عدد در گرم یافت می شود، تعداد این میکروارگانیسم ها بستگی به ضایعات باقی مانده از محصولات و فرآیند شستشوی محصول دارد. برای مثال در سطح سبزیجاتی مانند کاهو که دارای برگ باز هستند تعداد باکتری ها می توانند حدود دو میلیون برای هر گرم سبزی باشد و در سطح گوجه فرنگی تا حدود سه هزار باکتری در هر سانتیمتر مربع شمارش می گردد.
با توجه به حجم بالای تولید و بسته بندی صنعتی و سهولت در انتقال آلودگی های خطرناک از طریق این محصولات، ضرورت استفاده از ضدعفونی کننده های مناسب در ارائه محصولات پاک و بهداشتی کاملا مشهود است.
روش های معمول ضدعفونی میوه و سبزیجات
روش های معمول برای ضدعفونی در صنایع شستشو و بسته بندی سبزیجات، استفاده از مواد شیمیایی مانند مایع ظرفشویی، کلر، نمک پرکلرین و … می باشد که هر یک از این مواد با توجه به اثر ضدعفونی کنندگی عوارضی را نیز با خود به همراه دارند از جمله نمک طعام به هیچ وجه در ضدعفونی سبزیجات موثر نیست، کلر که در غلظت کم بی تاثیر و در غلظت زیاد بعد از ضدعفونی کردن سبزیجات بوی نامطبوعی از خود به جای گذاشته و در عمل محصول را غیر قابل مصرف نموده و باقیمانده آن در محصولات خطرناک و سرطان زا است و یا مایع ظرفشویی که مصرف آن در این صنایع ممنوع می باشد. به هرروی با توجه به مصرف بالا و حساسیت در رعایت اصول بهداشتی این محصولات که طیف وسیعی از آلودگی را با خود دارند میتوان از ازن به عنوان ضدعفونی کننده ای قوی، با قابلیت از بین بردن انواع میکروارگانیسم ها ( قارچ، کپک، باکتری، ویروس و … ) نام برد.
ازن یک میکروب کش و ضدعفونی کننده بسیار موثر است.
شستشوی سبزیجات و میوه ها با آب ازن دار در مدت زمان 6 ثانیه، سبب ماندگاری محصول در دمای 45 درجه سانتیگراد و افزایش طول عمر محصول می گردد. همچنین مطالعات جدید نشان داده که تزریق ازن در انبار مرکبات از رشد عادی کپک های سبز و آبی جلوگیری می کند و رشد عوامل قارچی که میوه های انبار شده به آنها آلوده هستند و خسارات ناشی از آنها را به شدت کاهش می دهد. به نظر می رسد که در کشور ما اکثر میوه جات انبار شده دارای آلودگی قارچی و کپک هستند و این مساله بخصوص در صادرات میوه مشکل آفرین است. استفاده از ازن به منظور مبارزه با کپک و عوامل قارچی در سردخانه ها بسیار ضروری است. یک جنبه مفید دیگر ازن برای افزایش طول عمر نگه داری میوه جات تازه و محصولات مشابه ( مثل گوجه فرنگی ) به توانایی ازن برای نابودی اتیلن مربوط می شود. اتیلن از محصولات انبار شده که در حال رسیدن هستند متصاعد می شود و فرآیند رسیدن میوه ها را تسریع و عمر نگه داری آنها را کاهش می دهد که ازن با واکنشی که با این گاز انجام می دهد اثر آن را از بین می برد. ازن سالیان زیادی است که برای جلوگیری از رسیدن موز در طول حمل و نقل آن مورد استفاده قرار می گیرد.
نحوه بکارگیری ازن در شستشوی میوه و سبزیجات به این ترتیب است که ازن با آب مورد استفاده جهت شستشو ، توسط تجهیزات خاصی مخلوط شده و این آب علاوه بر اینکه کاملا پاک و عاری از هر گونه باکتری، قارچ و ویروس شده به دلیل وجود مولکول های ازن در آن خاصیت ضدعفونی کنندگی داشته و آلودگی های موجود در محصولات را کاملا از بین برده و در نهایت باعث پاکی و افزایش ماندگاری در محصول می گردد.