بهره برداری تصفیه خانه فاضلاب

بهره‌برداری از تصفیه‌خانه فاضلاب: کلیدی برای حفظ محیط زیست / بهره‌برداری از تصفیه‌خانه فاضلاب به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، نظارت‌ها و نگهداری‌هایی گفته می‌شود که برای اطمینان از عملکرد صحیح و کارآمد یک تصفیه‌خانه فاضلاب انجام می‌شود. هدف اصلی از این فرآیند، تصفیه فاضلاب و تبدیل آن به آبی با کیفیت مناسب برای تخلیه به محیط زیست یا استفاده مجدد است.

بهره برداری تصفیه خانه فاضلاب چیست؟

به زبان ساده‌تر، بهره‌برداری از تصفیه‌خانه مثل نگه داری از یک کارخانه است. در این کارخانه، فاضلاب آلوده را می‌گیریم و با استفاده از روش‌های مختلف، آن را تمیز می‌کنیم تا آب سالم‌تری به طبیعت برگردانیم یا از آن برای مصارف دیگر استفاده کنیم.

بهره‌برداری از تصفیه‌خانه فاضلاب: کلیدی برای حفظ محیط زیست بهره‌برداری از تصفیه‌خانه فاضلاب به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، نظارت‌ها و نگهداری‌هایی گفته می‌شود که برای اطمینان از عملکرد صحیح و کارآمد یک تصفیه‌خانه فاضلاب انجام می‌شود. هدف اصلی از این فرآیند، تصفیه فاضلاب و تبدیل آن به آبی با کیفیت مناسب برای تخلیه به محیط زیست یا استفاده مجدد است.

اهمیت بهره‌برداری صحیح از تصفیه‌خانه

• حفاظت از محیط زیست: با حذف آلاینده‌ها و مواد مضر از فاضلاب، از آلودگی منابع آب، خاک و هوا جلوگیری می‌شود.
• حفظ سلامت عمومی: جلوگیری از شیوع بیماری‌های ناشی از تماس با فاضلاب آلوده.
• تامین آب با کیفیت: در برخی موارد، پساب تصفیه شده برای مصارف غیر آشامیدنی مانند آبیاری فضای سبز استفاده می‌شود.

مراحل اصلی بهره‌برداری از تصفیه‌خانه فاضلاب

1. نظارت بر پارامترهای ورودی:

   • اندازه‌گیری دبی فاضلاب ورودی
   • اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی و شیمیایی فاضلاب مانند pH، دما، BOD، COD و …
   • بررسی وجود مواد جامد بزرگ و مواد شیمیایی خطرناک

2. کنترل فرآیندهای تصفیه:

   • تنظیم دبی هوا در حوضچه‌های هوادهی
   • کنترل میزان مواد شیمیایی مصرفی در فرآیندهای لخته‌سازی و گندزدایی
   • نظارت بر عملکرد تجهیزات مکانیکی و الکتریکی
   • نمونه‌برداری منظم از نقاط مختلف تصفیه‌خانه

3. تخلیه پساب تصفیه شده:

   • اطمینان از کیفیت پساب قبل از تخلیه
   • رعایت استانداردهای تخلیه پساب

4. لجن فعال:

   • کنترل حجم و کیفیت لجن فعال
   • هوادهی لجن فعال
   • برگشت لجن فعال به حوضچه‌های هوادهی
   • دفع لجن مازاد

5. نگهداری و تعمیرات:

   • تعمیرات دوره‌ای تجهیزات
   • تمیز کردن حوضچه‌ها و کانال‌ها
   • تعویض قطعات فرسوده
   • کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری

چالش‌های بهره‌برداری از تصفیه‌خانه

• تغییرات بارگذاری فاضلاب: نوسانات در حجم و کیفیت فاضلاب ورودی می‌تواند بر عملکرد تصفیه‌خانه تأثیر بگذارد.
• خرابی تجهیزات: خرابی تجهیزات مکانیکی و الکتریکی می‌تواند باعث اختلال در فرآیند تصفیه شود.
• وجود مواد سمی و مقاوم: برخی مواد شیمیایی و میکروارگانیسم‌ها به روش‌های معمول تصفیه مقاوم هستند.
• کمبود نیروی متخصص: نبود نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده یکی از چالش‌های مهم در بهره‌برداری از تصفیه‌خانه‌ها است.

راهکارهای بهبود بهره‌برداری از تصفیه‌خانه

• استفاده از سیستم‌های کنترل خودکار: این سیستم‌ها به طور خودکار پارامترهای مختلف را اندازه‌گیری کرده و فرآیند تصفیه را کنترل می‌کنند.
• به‌کارگیری فناوری‌های نوین: استفاده از فناوری‌های نوین مانند فرایندهای غشایی و روش‌های بیولوژیکی پیشرفته می‌تواند به بهبود کیفیت تصفیه کمک کند.
• آموزش نیروی انسانی: برگزاری دوره‌های آموزشی برای ارتقای سطح دانش و مهارت پرسنل بهره‌بردار.
• نظارت مستمر: انجام بازرسی‌های دوره‌ای و نمونه‌برداری منظم برای اطمینان از عملکرد صحیح تصفیه‌خانه.
• تعامل با سازمان‌های نظارتی: همکاری با سازمان‌های محیط زیستی و بهداشتی برای دریافت مشاوره و نظارت بر فعالیت‌های تصفیه‌خانه.

بهره‌برداری صحیح از تصفیه‌خانه فاضلاب نقش بسیار مهمی در حفظ محیط زیست و سلامت عمومی دارد. با توجه به اهمیت این موضوع، سرمایه‌گذاری در زمینه آموزش نیروی انسانی، استفاده از فناوری‌های نوین و تعمیر و نگهداری مناسب تجهیزات از ضروریات است.

تشکیلات جمع آوری، تصفیه فاضلاب در بیشتر کشورها ضمیمه ی سازمان های آب منطقه ای می باشد. در بعضی نقاط این تشکیلات به صورت واحدهای جدا از مسائل آب منطقه اداره می شود، با توجه به اینکه شبکه های جمع آوری و انتقال فاضلاب و تصفیه آن مشکلات خاص خود را دارد، شاید بهتر باشد تشکیلات مربوطه نیز به طور مستقل و بدون وابستگی به شرکت های آب منطقه ای اداره شود.
تشکیلات مربوط به یک تصفیه خانه فاضلاب به قرار زیر است:

1. بهره برداری تصفیه خانه فاضلاب
2. نگهداری تصفیه خانه فاضلاب
3. کنترل تصفیه خانه فاضلاب
4. مسائل مالی و اداری تصفیه خانه

از این تشکیلات بهره برداری و نگهداری به صورت 3 شیفت 8 ساعته با پرسنل معین و مشخص اداره می شود ولی پرسنل کنترل کننده با آزمایشگاه و پرسنل مالی و اداری اغلب در یک شیفت 8 ساعته انجام وظیفه خواهند نمود.
در صورتی که میزان پساب ورودی به تصفیه خانه زیاد باشد مسئولی جهت کنترل پساب باید در نظر گرفته شود.

مطالبی در بهره برداری تصفیه خانه فاضلاب

1. آشغالگیرها

مهمترین اشکالاتی که در بهره برداری از آشغال گیرها در تصفیه خانه فاضلاب ممکن است پیش آید به شرح زیر است:

•  اگر در اطراف آشغال گیر بوهای بدی به مشام برسد یا حشراتی نظیر مگس زیاد مشاهده شود دال بر این است که آشغال های گرفته شده دیر به دیر دفع می شوند.
•  اگر میله های آشغالگیر بیش از اندازه کثیف و مسدود شود به ترتیب: کم شدن جریان فاضلاب، زیاد شدن ناگهانی آشغال در فاضلاب، بدکار کردن وسیله ی پاک کننده ی آشغالگیر را دلالت دارد.
• اگر در اطاقچه نصب آشغالگیر مقداری مواد دانه ای جمع شده باشد دال بر کم شدن سرعت جریان فاضلاب از داخل آن است.
• پاره شدن زنجیره ی کابل پاک کننده آشغالگیر ممکن است اشکالاتی بوجود آورد.

2. دانه گیرها

مهمترین مزایای استفاده از دانه گیرهای هوادهی عبارتند از:

•  فاضلاب با تزریق هوا تازه می ماند و علاوه بر از بین رفتن احتمالی بو، مقداری از BOD نیز کاهش می یابد.
• افت فشار در سرتاسر دانه گیر به حداقل می رسد.
• اگر در دانه گیری در امتداد طولی مانعی نصب شود چربی گیری نیز در آن انجام خواهد شد.
•  با کنترل میزان هوادهی دانه های با قطار مختلف را می توان از فاضلاب جدا نمود.

3. حوض های ته نشینی

مهمترین مشکلات بهره برداری از حوض های ته نشینی اولیه تصفیه خانه فاضلاب به قرار زیر هستند:

• اگر بهره برداری از حوض های ته نشینی اولیه بخوبی انجام نگیرد ممکن است بوی بدی تولید شود، چون سطح تماس فاضلاب در حوض های ته نشینی اولیه با اتمسفر زیاد است بوهای بد حاصل به سرعت در فضای اطراف پخش و باعث اعتراض خواهد شد.
•  اگر رنگ سیاه و بوی بد در فاضلاب حوض اولیه مشاهده شود دال بر این است که عمل متلاشی شدن مواد فاضلاب در شبکه جمع آوری انجام شده و هوادهی فاضلاب قبل از حوض ته نشینی تا حدود زیادی این اشکال را برطرف می نماید.
•  اگر تکه های لجن در سطح حوض اولیه دیده شود، دلالت بر زیاد جمع شدن لجن های ته نشینی در آن دارد و بایستی نسبت به تخلیه ی لجن از آن اقدام شود.
•  اگر لجن های ته نشین شده از محل جمع آوری به سختی تخلیه شوند به معنای این است که همراه این لجن ها، مقداری مواد دانه ای ته نشین گردیده است.
•  اگر غلظت مواد جامد لجن حوض اولیه کم باشد دال بر تخلیه ی بیش از حد حوض است.
• مشاهده ی خوردگی در بعضی قسمت های فلزی حوض های اولیه دال بر حضور و متصاعد شدن هیدروژن سولفید از فاضلاب است.
  بد نیست به مهمترین مزایای استفاده از حوض های ته نشینی مستطیل شکل به شرح زیر اشاره گردد:
•  در صورتی که از چند حوض استفاده شود زمین کمتری اشغال می کند.
•  با داشتن دیواره های مشترک بین حوض ها از نظر اقتصادی اهمیت دارد.
•  با طولانی شدن طول حوض ها، عمل ته نشینی بهتر انجام می گیرد.
•  فضای مرده در آنها کم است.

4. تصفیه بیولوژیکی فاضلاب

• اگر در سطح حوض های ته نشینی نهایی قطعات شناور لجن مشاهده گردد، دلیل بر این است که در توده ی بیولوژیکی لجن ها، عوامل رشته ای رشد و تکثیر یافته اند، در این صورت لازم است موارد زیر به مورد اجرا در آیند:
اکسیژن محلول حوض هوادهی باید کنترل شده و از یک میلی گرم در لیتر کمتر نباشد.
PH فاضلاب حوض هوادهی کمتر از 7 نباشد.
با افزودن کمی کلر به لجن فعال برگشتی مشکل فوق برطرف می شود.

•  اگر فاضلاب حوض ته نشینی نهایی کدر باشد، نشانه اکسیداسیون بیش از لجن برگشتی و هوادهی زیاد در حوض هوادهی است.
• اگر کدورت فاضلاب ته نشین شده حوض نهایی ناشی از فعل و انفعالات بی هوازی باشد، بالا بردن زمان هوادهی فاضلاب در حوض هوادهی مشکل را برطرف می سازد.
•  اگر در سطح حوض هوادهی کف قطور تشکیل شود، دال بر سن زیاد لجن است و با تخلیه آن اشکال رفع خواهد شد.
• اگر غلظت مواد جامد مخلوط فاضلاب حوض هوادهی در حوض های مختلف یکسان نباشد دال بر توزیع نامناسب لجن برگشتی است.
•  خروج مقداری از توده های لجن فعال از سرریز حوض نهایی می تواند دلیل بالا رفتن ناگهانی بار هیدرولیکی تصفیه ی فاز یا زیاد شدن مواد معلق فاضلاب ورودی باشد.
  برای بهره برداری بهتر از تصفیه ی زیستی باید مراتب زیر مورد توجه قرار گیرد:
•  کنترل توزیع فاضلاب و لجن برگشتی به حوض های هودهی
• تهیه ی رکورد روزانه ی اکسیژن محلول حوض هوادهی
•  بازرسی روزانه از هواده ها و گیربکس ها
• کنترل کیفیت لجن برگشتی
• تمیز کردن دائمی سرریز حوض نهایی

تغلیظ کننده ی لجن

• پیدایش بوی بد در اطراف تغلیظ کننده دال بر تخلیه ی نامرتب حوض است.
• پایین بودن غلظت مواد جامد در لجن تغلیظ شده دال بر زیاد بودن بارگذاری حوض تغلیظ است.
•  تخلیه ی سخت لجن تغلیظ شده نشانه ی تجمع و سخت و سفت شدن لجن ته نشینی در حوض تغلیظ است که با بهم زدن محتویات حوض برطرف خواهد گردید.
• ممکن است لوله های انتقال لجن از حوض تغلیظ گرفتگی داشته باشد که با شستشوی مقطعی برطرف خواهد شد.
  هاضم ها
• اگر PH محتویات هاضم پایین آید بوی هیدروژن سولفید به مشام می رسد و دال بر بالا بودن بار ورودی به هاضم و تخلیه ی زیاده از حد آن است.
• بد بودن کیفیت آب های روی لجن در هاضم نشانه ی بهم خوردگی شدید محتویات هاضم یا بد ته نشین شدن لجن در آن است.
• تشکیل لایه ی ضخیم کف روی هاضم نشانه ی در گردش بودن بیش از اندازه ی گازهای تولیدی است.
•  غلظت پایین مواد جامد لجن هضم شده نشانه ی تخلیه ی بیش از حد لجن از هاضم است.
• عدم تخلیه ی به موقع گازهای تولیدی از هاضم باعث بالا رفتن فشار بیش از حد داخل هاضم می گردد.